Leasing - skrót, Księgowe
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Maria Wojas Materiały dydaktyczne
LEASING
W ŚWIETLE AKTUALNYCH UNORMOWAŃ PRAWNYCH
I. Leasing według unormowań Kodeksu Cywilnego
Od strony cywilnoprawnej problematykę leasingu regulują art. 7091 -- 70918 K.c.
Z art. 7091 K.C. wynika, że „Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu tytułu nabycia rzeczy przez finansującego”.
Unormowań Kodeksu cywilnego w zakresie leasingu - nie stosuje się do leasingu operacyjnego. Od czasu nowelizacji Kodeksu Cywilnego, a więc od 2000 r. umowa leasingu należy do umów:
Ø nazwanych,
Ø zawartych na czas ściśle określony,
Ø wzajemnych i odpłatnych,
Ø dotyczy wyłącznie rzeczy (przedmiotów materialnych).
Ponadto w Kodeksie Cywilnym:
· wprowadzono wymóg zawarcia umowy leasingu w formie pisemnej pod rygorem jej nieważności;
· Strony umowy leasingu nazwano: finansującym, korzystającym i zbywcą;
· Określono prawa i obowiązki finansującego i korzystającego;
· Uregulowano kwestie odpowiedzialności finansującego za wady rzeczy (finansujący nie ponosi odpowiedzialności za niezawinione przez niego wady rzeczy) oraz przejście uprawnień z tytułu wad rzeczy przysługujących korzystającemu wobec zbywcy;
· Przewidują możliwość wypowiedzenia przez finansującego umowy leasingu ze skutkiem natychmiastowym, w przypadku upływu dodatkowego terminu na zapłatę przeterminowanej rat.
II. Leasing według unormowań prawa bilansowego
Ustawa o rachunkowości zawiera szerszą definicję leasingu niż Kodeks Cywilny, albowiem dotyczy ona zarówno leasingu finansowego, jak i leasingu operacyjnego.
Z jej unormowań wynika, że środki trwałe oddane do użytkowania na podstawie umów: najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze (w tym: umowy leasingu) – zalicza do aktywów trwałych jednej ze stron umowy, zgodnie z warunkami określonymi w art. 3 ust. 4 znowelizowanej U o R., który brzmi następująco:
„ Jeżeli jednostka przyjęła do używania obce środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne na mocy umowy, zgodnie z którą jedna ze stron, zwana dalej „finansującym” oddaje drugiej stronie, zwanej dalej „korzystającym” środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne do odpłatnego używania lub również pobierania pożytków na czas oznaczony, środki te i wartości zalicza się do aktywów trwałych korzystającego, jeżeli umowa spełnia co najmniej jeden z następujących warunków:
1/ przenosi własność jej przedmiotu na korzystającego po zakończeniu okresu, na który
została zawarta;
2/ zawiera prawo do nabycia jej przedmiotu przez korzystającego po zakończeniu
okresu, na który została zawarta, po cenie niższej od wartości rynkowej z dnia
nabycia;
3/ okres, na jaki została zawarta odpowiada w przeważającej części przewidywanemu
okresowi ekonomicznej użyteczności środka trwałego, lub prawa majątkowego, przy
czym nie może być on krótszy niż ¾ tego okresu; Prawo własności przedmiotu
umowy, może być po okresie, na jaki umowa została zawarta, przeniesione na
korzystającego;
4/ suma opłat pomniejszonych o dyskonto, ustalona w dniu zawarcia umowy i przypadająca do zapłaty w okresie jej obowiązywania, przekracza 90 % wartości rynkowej przedmiotu umowy na ten dzień. W sumie opłat uwzględnia się wartość końcową przedmiotu umowy, którą korzystający zobowiązuje się zapłacić za przeniesienie na niego własności tego przedmiotu. Do sumy opłat nie zalicza się płatności na rzecz korzystającego za świadczenia dodatkowe, podatków oraz składek na ubezpieczenie tego przedmiotu, jeżeli korzystający pokrywa je niezależnie od opłat za używanie;
5/ zawiera przyrzeczenie finansującego do zawarcia z korzystającym kolejnej umowy o oddanie odpłatne używanie tego samego przedmiotu lub przedłużenia umowy dotychczasowej, na warunkach korzystniejszych od przewidywanych w dotychczasowej umowie;
6/ przewiduje możliwość jej wypowiedzenia, z zastrzeżeniem, że wszelkie powstałe z tego tytułu koszty i straty poniesione przez finansującego – pokrywa korzystający;
7/ przedmiot umowy został dostosowany do indywidualnych potrzeb korzystającego; Może on być używany wyłącznie przez korzystającego, bez wprowadzenia w nim istotnych zmian.
Następnie w art. 3 ust. 5 UoR stwierdza się: „W przypadku spełnienia co najmniej jednego z warunków określonych w ust. 4, oddane do używania korzystającemu środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne – zalicza się u FINANSUJĄCEGO do AKTYWÓW FINANSOWYCH, odpowiednio jako inne długoterminowe bądź krótkoterminowe aktywa.”
Z unormowania tego wynika, że jeśli umowa leasingu spełnia choćby jeden z warunków zawartych w art. 3 ust. 4, to wg ustawy o rachunkowości jest to LEASING FINANSOWY. W takim przypadku KORZYSTAJĄCY zalicza wzięte w leasing składniki majątku do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych i amortyzuje je.
Z kolei z art. 3 ust. 6 UoR wynika, iż „w przypadku gdy roczne sprawozdanie finansowe korzystającego nie podlega obowiązkowi badania i ogłaszania w myśl art. 64 ust. 1 , to może ono dokonywać kwalifikacji umów o których mowa w ust. 4 , według zasad określonych w przepisach podatkowych i nie stosować ust. 4 i 5.
Oznacza to, że małe podmioty gospodarcze, które nie podlegają obowiązkowi corocznego badania sprawozdań finansowych, mogą umowy leasingu operacyjnego traktować tak samo dla celów bilansowych, jak i podatkowych.
W przypadku leasingu finansowego (dla celów bilansowych) korzystający do kosztów bilansowych zalicza:
l odpisy amortyzacyjne środka trwałego wziętego w leasing,
l część odsetkową raty leasingowej, która obciąża u korzystającego bezpośrednio „Koszty finansowe” lub jest rozliczana w czasie za pośrednictwem konta „Rozliczenia międzyokresowe kosztów” – jeśli rata leasingowa jest płatna co kilka miesięcy.
Jeżeli umowa leasingu dla celów podatkowych zakwalifikowana jest jako leasing operacyjny (zawarto umowę leasingu operacyjnego) - to kosztem uzyskania przychodu dla celów podatkowych są:
l opłata wstępna netto,
l opłaty leasingowe – w całości, po odliczeniu VAT naliczonego.
Zasady kwalifikowania umowy leasingu u korzystającego, zawartej po 1 stycznia 2002 r. – dla celów bilansowych - przedstawia poniższy schemat:
Czy
umowa leasingu
spełnia co najmniej
TAK jeden z siedmiu warunków NIE
określonych w art. 3 ust. 4
Ustawy
o rachunkowości
LEASING FINANSOWY LEASING OPERACYJNY
Czy
sprawozdanie finansowe NIE
podlega obowiązkowemu LEASING OPERACYJNY
badaniu ?
TAK
LEASING FINANSOWY
LEASING FINANSOWY A LEASING OPERACYJNY
LEASING FINANSOWY polega na oddaniu rzeczy w użytkowanie w zamian za raty leasingowe, z gwarancją prawa do jej zakupu po zakończeniu umowy.
Umowy leasingu finansowego (kapitałowego) to zazwyczaj umowy średnioterminowe i długoterminowe. Po spłacie ostatniej raty leasingu finansowego dochodzi zazwyczaj do przeniesienia własności przedmiotu umowy na korzystającego, najczęściej poprzez zakup tegoż przedmiotu za zazwyczaj określoną w umowie. Finansujący nie może wcześniej odstąpić od umowy, natomiast korzystający po zerwaniu tej umowy musi płacić wysokie kary.
W przypadku leasingu finansowego przedmiot leasingu przez cały okres umowy leasingu jest własnością finansującego (leasingodawcy), ale księgowo zaliczany jest do majątku korzystającego (leasingobiorcy), a zatem korzystającemu przysługuje prawo do jego amortyzacji. Jednocześnie wszelkie koszty związane z użytkowaniem i remontami przedmiotu leasingu finansowego - ponosi korzystający.
Finansujący wystawia korzystającemu fakturę (faktury) zawierające raty leasingowe, na które składają się:
l RATA KAPITAŁOWA - stanowi przypadającą na dany okres sprawozdawczy spłatę należności na rzecz finansującego (por. pkt VI Krajowego Standardu Rachunkowości nr 5 „Leasing, najem i dzierżawa”);
l RATA ODSETKOWA (koszt obsługi długu zaciągniętego przez finansującego w celu udostępnienia jednostce przedmiotu leasingu oraz świadczonych przez niego dodatkowych usług na rzecz korzystającego).
Od 1 maja 2004 r. - w przypadku leasingu finansowego (podatkowo) - VAT od wszystkich rat leasingowych płatny jest jednorazowo, z góry, tj. w momencie przekazania przedmiotu leasingu korzystającemu. Wynika to stąd, że leasing finansowy w świetle przepisów podatkowych traktowany jest jak dostawa towarów.
Natomiast KORZYSTAJĄCY w przypadku leasingu finansowego zalicza w koszty:
(1) odsetkową część raty leasingowej,
(2) odpisy amortyzacyjne,
(3) koszty ubezpieczenia przedmiotu leasingu,
(4) wszelkie koszty eksploatacji przedmiotu leasingu.
Ewidencję księgową leasingu finansowego w księgach korzystającego przedstawia zaprezentowany poniżej schemat .
Zgodnie z treścią pkt. XI.2 Krajowego Standardu Rachunkowości nr 5 „Leasing, najem i dzierżawa” (KSR nr 5) – stanowiącego załącznik do uchwały nr 16/11 Komitetu Standardów Rachunkowości z 13 grudnia 2011 r. (Dz. Urz. Min. Fin...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]